Cezaevinde Hakkı Aramak: İnfaz Hâkimi Yol Haritası

Sevdiğiniz içerideyken, kapıda bekleyen siz de sabrınızı ve umudunuzu korumaya çalışıyorsunuz. Adalet duygusu bazen ağır gelir; doğru bilgi ise insanın yüreğini biraz olsun hafifletir. Bu yazı, cezaevi mevzuatında hakkı ararken yanınızda duran kısa, güvenilir bir rehber olsun.

Not: Bu içerik genel bilgilendirme amaçlıdır; hukuki danışmanlık değildir. Somut durumlar için bir avukata başvurmanızı öneririz.

İnfaz hâkimliği nedir?

İnfaz hâkimliği, ceza infaz kurumlarındaki işlemlere dair şikâyet ve itirazları inceleyen, denetleyen yargı merciidir. Amaç, hükümlü ve tutukluların haklarının mevzuata uygun şekilde korunması ve idari uygulamaların hukukla uyumlu yürütülmesidir. İlgili düzenlemeler ağırlıkla 5275 sayılı Kanun ve 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu’nda yer alır.

Hangi konularda başvurulabilir?

• Disiplin cezaları ve iyi hâl değerlendirmeleri
• Ziyaret hakkı, açık/kapalı görüş sınırlamaları
• Yazışma hakkı: mektup, faks, telefon kısıtlamaları ve denetimi
• Kitap, dergi, gazete ve yayın kabulüne ilişkin işlemler
• Eşya, sevk, açık/kapalı kurum değişikliği gibi idari kararlar
• Arama, sayım, nakil süreçlerindeki uygulamalar

Başvuru konusu her zaman somut olmalı: tarih, karar/işlem ve etkisi net biçimde belirtilmelidir.

Başvuru süreci ve süreler

Zamanlama (süreler hayati önemdedir)

Genel uygulamada, işlem veya kararın tebliğinden itibaren kısa süreler söz konusudur. Pek çok durumda şikâyet/itiraz süresi genellikle 15 gün, infaz hâkimliği kararına itiraz süresi ise çoğunlukla 7 gün olarak karşımıza çıkar. Mevzuat değişebilir; somut karar metninde yazan süreyi esas alın.

Kim başvurabilir?

Başvuruyu hükümlü/tutuklu kendisi yapabilir. Vekâletname ile avukatı da başvurabilir. Aile bireyleri sürece belge ve bilgi desteği sunabilir; bazı işlemlerde bizzat başvuru için yetki/vekâlet gerekebilir.

Dilekçede neler olmalı?

• Ad, soyad, T.C. kimlik no, kurum adı ve koğuş/bölüm bilgisi
• Şikâyet edilen işlem/kararın tarihi, sayısı (varsa) ve kısa özeti
• Hak ihlalinin nasıl gerçekleştiği (tarih-saat, yer, tanık, belge)
• Talep: işlemin kaldırılması, düzeltilmesi veya gerekçeli inceleme
• Ekler: tutanak, tebligat, rapor, yazışma örneği, görsel kayıtlar (imkân dâhilinde)
• Tarih ve imza

Nereye verilir? Nasıl iletilir?

Hükümlü/tutuklu dilekçesini kuruma teslim eder; kurum yazı işleri, dilekçeyi infaz hâkimliğine gönderir. Avukatlar UYAP/NSM kanallarını kullanabilir. Aile bireyleri, yetkileri varsa posta yoluyla da başvuru evrakını iletebilir; yetki gereken hallerde vekâletname aranır.

İnceleme ve karar

İnfaz hâkimi çoğu dosyayı evrak üzerinden inceler; gerektiğinde bilgi-belge ister. Uygunsuz bulursa işlemi kaldırabilir veya düzeltilmesini sağlayabilir. Ret halinde, karar size tebliğ edilir ve tebliğden itibaren kısa bir sürede (çoğunlukla 7 gün) ağır ceza mahkemesine itiraz yolu açıktır.

Pratik ipuçları: Kısa, net, saygılı

• Süreyi not edin; tebliğ tarihini dilekçeye yazın.
• Duyguyu küçümsemeyin; ancak iddianızı her zaman somut bilgi ve belgeyle destekleyin.
• Her dilekçede tek konuya odaklanın; karışıklığı önleyin.
• Belge ekliyorsanız okunaklı fotokopi sunun; sayfa numarası verin.
• Hakaret veya kırıcı dilden kaçının; saygılı üslup hız ve ciddiyet kazandırır.

Sık yapılan hatalar

• Süreyi kaçırmak veya yanlış süreyi esas almak
• “Genel şikâyet” anlatımı: tarih, yer, karar numarası vermemek
• Belgesiz iddia: tutanak, tebligat, rapor eklememek
• Tek dilekçede birden fazla, dağınık başlık
• Hakaret içeren dil kullanımı

Mevzuat ve merhamet bir arada

Hukuki yoldan hakkı aramak, sevdiğinizin yanında durmanın en somut hâlidir. Buna eşlik eden bir mektup ise moralin ta kendisi. İncelikle yazılmış bir mektup, zor günü yumuşatır; insanı yeniden ayağa kaldırır.

Bugün birkaç satır yazın; sabır, sevgi ve umutla. Bir mektup, kapalı kapılar ardında bile kalbe yol bulur.